انواع دستکش جراحی و چگونگی استفاده درست از آن

در حوزه پزشکی و مراقبت‌های بهداشتی، دستکش جراحی نقشی حیاتی در محافظت از پزشکان، پرستاران و بیماران در طول مراحل جراحی دارد. به عنوان یک مانع فیزیکی عمل می‌کنند و از انتقال میکروارگانیسم‌ها، آلاینده‌ها و مایعات بدن جلوگیری می‌نمایند. 

هدف از تولید این ابزار

دستکش‌های جراحی جزء ضروری لباس‌های جراحی استریل هستند که جراحان، پرستاران و سایر اعضای تیم جراحی از آن استفاده می‌کنند. هدف اصلی از مصرف آن ها  ایجاد یک محیط استریل، جلوگیری از تماس مستقیم بین دستان تیم جراحی و محل جراحی و کاهش خطر آلودگی و عفونت است. علاوه بر این،  یک لایه محافظ ایجاد می‌کنند و از پزشکان و پرستاران در برابر عوامل بیماری زا و مواد خطرناک بالقوه محافظت می‌نمایند.

انواع دستکش جراحی

این محصولات با مواد مختلفی تولید می‌شوند که هر کدام خواص و مزایای منحصر به فردی دارند. در اینجا برخی از مواد رایج مورد استفاده برای تولید را معرفی کرده‌ایم

لاتکس لاستیکی طبیعی (NRL):

مدل لاتکس لاستیکی طبیعی سال‌هاست که به طور گسترده در محیط‌های پزشکی و مراقبت‌های بهداشتی استفاده می‌شوند. آن‌ها به حس لامسه حساسیت زیادی دارند، انعطاف‌پذیری و تناسب راحت را ارائه می‌دهند و امکان حرکات دقیق را در طول عمل جراحی فراهم می‌کنند.  NRL سطح بالایی از محافظت در برابر میکروارگانیسم‌ها و مایعات بدن را بوجود می‌آورند. با این حال، باید به این نکته توجه کنید که برخی از افراد ممکن است به پروتئین‌های لاتکس حساسیت داشته باشند، که می‌تواند باعث ایجاد واکنش‌های آلرژیک خفیف یا بعضاً شدید شود.

انواع دستکش لاتکس و ویژگی های آن ها

نیتریل:

 نیتریل جایگزینی برای مدل لاتکس هستند و در بین افرادی که به لاتکس حساسیت دارند، محبوبیت زیادی پیدا کرده‌اند. نیتریل یک ماده مصنوعی است که خواص بازدارندگی مشابهی با دستکش‌های NRL دارد. مدل  نیتریل در برابر سوراخ شدن، مواد شیمیایی و پاتوژن ها مقاوم هستند و برای طیف وسیعی از کاربردهای جراحی مناسب می‌باشند. آن‌ها به حس لامسه حساسیت زیادی داشته و برای سطوح مختلف مهارت و محافظت، ضخامت‌های مختلفی دارند. لازم به ذکر است که دستکش‌های نیتریل ضد حساسیت در نظر گرفته می‌شوند.

معرفی مشخصات و ویژگی های دستکش نیتریل

نئوپرن:

 نئوپرن یکی از انواع ابزار جراحی با مواد مصنوعی هستند که در محیط‌های جراحی از انتقال آلودگی محافظت می‌کنند. نئوپرن یک ماده بادوام است که به دلیل مقاومت شیمیایی و خاصیت ارتجاعی بالا شناخته شده می‌باشد. استفاده از این آن ها راحت است، به حس لامسه حساسیت عالی دارند و در برابر سوراخ شدن مقاوم هستند. دستکش جراحی نئوپرن برای افراد مبتلا به آلرژی به لاتکس مناسب است و اغلب در مواردی استفاده می‌شود که مقاومت در برابر مواد شیمیایی و خطرات بیولوژیکی مورد نیاز است.

پلی‌ایزوپرن:

 پلی ایزوپرن دستکش مصنوعی است که شباهت زیادی به نوع لاستیکی طبیعی دارد. آن‌ها به حس لامسه حساسیت عالی دارند، انعطاف‌پذیر هستند و استفاده از آنها راحت است و در نهایت برای جراحی‌هایی که دقت زیاد می‌خواهند مناسب خواهند بود. پلی ایزوپرن یک ماده لاتکس مانند است که سطح بالایی از محافظت در برابر عوامل بیماری زا و مایعات بدن را فراهم می‌کند. این ها ضد حساسیت هستند که آنها را به گزینه‌ای مناسب برای افراد مبتلا به آلرژی لاتکس تبدیل می‌کند.

وینیل:

وینیل از مواد مصنوعی پلی وینیل کلرید (PVC) ساخته شده است. آن‌ها یک گزینه مقرون به صرفه برای مدل جراحی هستند، اما در مقایسه با  لاتکس، نیتریل یا نئوپرن، محافظت کمتری را ارائه می‌دهند. نوع وینیل عموماً دوام کمتری دارند و حساسیت آنها به حس لامسه کاهش یافته است. آن‌ها بیشتر در محیط‌های مراقبت‌های بهداشتی غیر جراحی یا برای روش‌های کم خطر به کار می‌روند که در آن خطر قرار گرفتن در معرض عوامل بیماری زا و مایعات بدن حداقل است.

دستکش وینیل چیست؟ معرفی مشخصات، ویژگی ها و انواع آن

لازم است به این نکته توجه کنید که هر کدام از این انواع  دارای مزایا و ملاحظات خود هستند. پزشکان و متخصصان مراقبت‌های بهداشتی باید هنگام انتخاب  به کاربردهای خاص آن، عواملی مانند آلرژی، ماهیت روش استفاده، میزان حفاظت مورد نیاز و حساسیت آن به حس لامسه توجه کنند.

فرایند ساخت 

تولید دستکش‌های جراحی از یک فرآیند دقیق پیروی می‌کند تا از کیفیت و میزان استریل بودن آنها اطمینان حاصل کنیم:

آماده سازی مواد اولیه:
مواد انتخاب شده تحت یک فرآیند تمیز کاری و تصفیه کامل قرار می‌گیرند تا ناخالصی‌ها و آلاینده‌های آن به طور کامل از بین بروند.

تشکیل دستکش:
سپس مواد تمیز شده با استفاده از روش‌های مختلف به دستکش تبدیل می‌شوند. این فرآیند شامل فرو بردن قالب‌ها یا فرم‌ها در مواد و ایجاد شکل است.

ولکانیزاسیون:
 پس از غوطه‌ور شدن، فرآیند ولکانیزاسیون را طی می‌کند. در این فرآیند گرما و مواد شیمیایی به دستکش اضافه می‌شوند تا مواد اولیه آن تقویت شده، خاصیت ارتجاعی آن افزایش یابد و دوام آن بهبود پیدا کند.

کنترل کیفیت و استریلیزاسیون:
دستکش‌های تولید شده تحت اقدامات کنترل کیفی سختگیرانه قرار می‌گیرند تا اطمینان حاصل شود که استانداردهای نظارتی را رعایت می‌کنند. پس از تأیید، با استفاده از روش‌هایی مانند تابش گاما یا اکسید اتیلن استریل می‌کنند تا هر گونه پاتوژن بالقوه در آن را از بین ببرند.

دستکش پودری

مدل دستکش پودری با یک پودر ریز که معمولاً نشاسته ذرت است پوشانده می‌شوند تا برداشتن و پوشیدن آن آسان‌تر شود. با این حال، استفاده از آن ها به طور قابل توجهی کاهش یافته است، زیرا نگرانی‌هایی در مورد خطرات احتمالی مرتبط با ذرات پودر، مانند مشکلات تنفسی و عوارض محل جراحی وجود دارد.

 دستکش بدون پودر:

مدل  بدون پودر به انتخاب ارجح در محیط‌های جراحی مدرن تبدیل شده‌اند. این ها عاری از ذرات پودر هستند و خطر عوارض جانبی احتمالی یا آلودگی را کاهش می‌دهند.

 اهمیت استفاده صحیح از دستکش جراحی و ملاحظات آن

. اندازه و تناسب

 باید بر اساس اندازه و تناسب مناسب برای هر فرد انتخاب شود. دستکش‌های خیلی تنگ ممکن است باعث ناراحتی و محدودیت حرکتی شوند، در حالی که دستکش‌های بزرگ می‌توانند میزان مهارت و حساسیت به حس لامسه را به خطر بیندازند

. تکنیک‌های پوشیدن و خارج کردن دستکش از دست

برای پزشکان و پرستاران بسیار مهم است که برای حفظ یک محیط استریل از تکنیک‌های مناسب پوشیدن و خارج کردن دستکش از دست استفاده کنند. این فرآیند عبارت است از قرار دادن دقیق دستکش، به حداقل رساندن تماس با سطوح غیر استریل و پیروی از پروتکل‌های تعیین شده برای جلوگیری از آلودگی.

. ملاحظات آلرژی:

پزشکان، پرستاران و بیماران باید از نظر حساسیت به لاتکس غربالگری شوند تا اطمینان حاصل کنند که از دستکش‌های مناسب استفاده خواهند کرد. افراد مبتلا به آلرژی‌های شناخته شده به لاتکس باید از دستکش‌های جایگزین لاتکس استفاده کنند تا از بروز واکنش‌های آلرژیک جلوگیری نمایند.

. سیاست یکبار مصرف:

 برای یک بار استفاده در نظر گرفته شده است و باید پس از هر عمل دور انداخته شود. استفاده مجدد از دستکش‌ها خطر آلودگی را افزایش می‌دهد و خاصیت بازدارندگی آنها را از بین می‌برد.

نتیجه‌گیری

دستکش جراحی جزء ضروری در جراحی است که هم از پزشکان و پرستاران و هم از بیماران در برابر عفونت‌ها و آلاینده‌های احتمالی محافظت می‌کند. امروزه با پیشرفت در انتخاب مواد اولیه و فرآیندهای تولید، طیف گسترده‌ای از انواع آن ها، از جمله نوع بدون لاتکس در بازار موجود است. رعایت معیارهایی مانند جنس ، اندازه، تناسب، راحتی در پوشیدن و در آوردن آن، همراه با حفظ خط مشی دقیق یکبار مصرف بودن آن، باعث می‌شود حفاظت و ایمنی مطلوبی در اتاق عمل بوجود آید. پزشکان و پرستاران با شناخت اهمیت این ابزار و اجرای بهترین شیوه‌ها، می‌توانند به ایجاد یک محیط استریل کمک کرده و نتایج مثبتی را برای بیماران تحت جراحی ایجاد نمایند.