شیردوش چیست و چه کارایی دارد؟

اگر به کودک خود شیر مادر می‌دهید، احتمالاً می‌دانید که مواقعی وجود دارد که شیردوش یا Breast Pump می‌تواند مفید باشد. اما برای استفاده مناسب از این دستگاه باید از اجزاء، انواع و روش استفاده از آن اطلاعات کاملی داشته باشید. آنچه در این مقاله می‌خوانید:

• شردوش چیست؟
• اجزاء آن
• انواع آن
• چرا ممکن است به این وسیله نیاز داشته باشید؟
• چه نوع شیردوشی باید بخرید؟
• این محصولات  چگونه کار می‌کنند؟
• هر چند وقت یک بار باید قطعات پمپ خود را تمیز یا تعویض کنید؟
• چه زمانی بعد از تولد نوزاد پمپاژ را شروع کنم؟
• آیا اجاره کردن یا استفاده از این محصول اشتراکی امن است؟
•  سخن پایانی

شیردوش مادر چیست؟

دستگاه‌های پزشکی هستند که توسط سازمان غذا و دارو تأیید می‌شوند. آن‌ها را می‌توان برای حفظ یا افزایش عرضه شیر زنان، از بین بردن تورم سینه‌ها و مجاری بسته شیر، یا بیرون کشیدن نوک سینه‌های صاف یا معکوس استفاده کرد تا نوزاد شیرخوار بتواند راحت‌تر تغذیه کند.

اجزاء شیر دوش

 از چند قسمت اصلی تشکیل شده‌اند:

سپر سینه:

یک فنجان مخروطی شکل که روی نوک پستان و ناحیه دایره‌ای اطراف آن (آرئول) قرار می‌گیرد.

پمپ:

این بخش خلاء ملایمی را ایجاد می‌کند که شیر را بیرون می‌کشد. پمپ ممکن است به محافظ سینه متصل باشد یا دارای لوله پلاستیکی برای اتصال به محافظ سینه باشد.

ظرف شیر:

ظرف جداشدنی که در زیر سپر سینه قرار می‌گیرد و شیر را هنگام پمپاژ جمع‌آوری می‌کند. ظرف معمولاً یک بطری قابل استفاده مجدد یا کیسه یکبار مصرف است که می‌تواند برای نگهداری شیر استفاده شود یا به سر شیشه شیر متصل شود و برای تغذیه کودک به کار رود.

انواع 

سه نوع اصلی  وجود دارد:

•  دستی
•  باتری
•  الکتریکی

این ابزار معمولاً با دست یا توسط یک سوتین شیردهی، یک سینه بند یا یک نوار در جای خود نگه داشته می‌شوند. کاپ آن با ایجاد مهر و موم در اطراف نوک پستان و اعمال مکش به نوک سینه و آزاد کردن آن، شیر را از سینه‌ها خارج می‌کنند. هر ترکیب مکش و رهاسازی سیکل نامیده می‌شود.

شیردوش دستی

هنگامی که محافظ سینه روی نوک پستان و آرئول قرار می‌گیرد، یک دسته یا اهرم فشار داده می‌شود تا مکش ایجاد شده و شیر از سینه خارج گردد. سپس شیر مادر در یک ظرف متصل جمع آوری می‌گردد.

برخی از Breast Pump های دستی دارای یک لوله کوچک هستند که به داخل و خارج یک لوله بزرگتر وصل می‌شود تا خلاء ایجاد کند و شیر را به بیرون منتقل کرده و آن را در یک ظرف متصل جمع‌آوری کند.

نوع دیگری از آنها شامل یک توپ لاستیکی توخالی هستند که به یک کاپ سینه متصل است. برخی از کارشناسان استفاده از این نوع شیردوش را منع می‌کنند، زیرا ممکن است تمیز کردن و خشک کردن آنها دشوار باشد.

مدل برقی

شیردوش برقی از باتری‌ها یا جریان مستقیم برق استفاده می‌کند که به پریز متصل است تا یک پمپ موتوری کوچک را تغذیه نماید. این پمپ با ایجاد مکش شیر را از سینه‌های مادر خارج می‌کند. ممکن است این دستگاه یک یا چند لوله بلند داشته باشد که کاپ سینه را به پمپ الکتریکی متصل می‌نماید. پمپ دارای یک صفحه کنترل یا کلید جهت کنترل درجه مکش است.

برخی از مدل های برقی را می‌توان برای ایجاد الگوهای مختلف مکش تنظیم کرد. برخی از تولیدکنندگان ادعا می‌کنند که مکش قابل تنظیم به کاربر اجازه می‌دهد تنظیماتی را پیدا کند که دقیقاً شبیه مکیدن نوزاد شیرخوار او باشد. مدل برقی ویژگی‌هایی با مراحلی مانند رفلکس طبیعی دارد که هنگام تحریک ناحیه نوک پستان، مانند شیردهی، ترشح شیر را آغاز می‌کند.

چرا ممکن است به این وسیله نیاز داشته باشید؟

ممکن است زمانی که از کودک خود دور هستید (مثلاً اگر کودک شما مریض یا نارس است) یا به این دلیل که به سر کار می‌روید، نیاز به دوشیدن شیر داشته باشید. همچنین ممکن است زمانی که سینه‌هایتان احساس ناراحتی می‌کند یا با غذای جامد شروع به تغذیه کودک خود کرده‌اید، نیاز باشد شیر خود را بدوشید. بسیاری از خانم‌ها شیر دوشیده خود را برای مواقع اضطراری در فریزر نگهداری می‌کنند.

برخی از زنان فقط برای مدتی نیاز به این ابراز دارند؛ برخی دیگر قصد دارند این کار را دراز مدت انجام دهند. مدل های مختلفی برای سطوح مختلف استفاده طراحی شده‌اند.

اگر کودک شما از بدو تولد نمی‌تواند شیر بخورد (مثلاً به دلیل نارس بودن یا نیازهای ویژه)، باید به محض اینکه قادر به شیردهی بودید، شروع به تخلیه سینه خود کنید. اگر بیش از یک نوزاد دارید، با پزشک اطفال یا مشاور شیردهی در مورد افزایش شیر خود با استفاده از Breast Pump مشورت نمایید. اگر قصد دارید به سر کار برگردید، می‌توانید زودتر پمپاژ شیر را شروع کرده و آن را در فریزر نگهداری کنید.

چه مدلی باید بخرید؟

اگر قصد دارید یک شیردوش بخرید، نیازهای خود را در نظر بگیرید. به عنوان مثال، اگر از پمپ فقط در خانه استفاده می‌کنید، ممکن است پمپی که به دیوار وصل می‌شود، گزینه خوبی برای شما باشد. اما اگر در محل کار یا خارج از خانه شیر خود را می‌دوشید، ممکن است بخواهید دستگاهی را در نظر بگیرید که حمل آن آسان است و با باتری کار می‌کند.

هرگز نباید پمپی را که قبلاً استفاده شده یا برای تک کاربرها طراحی شده است را بخرید. به این دلیل که ابزار دست دوم می‌توانند شما و کودکتان را در معرض آلودگی قرار دهند. خرید دستگاه کارکرده ممکن است ضمانت سازنده را نقض کند. اگر مطمئن نیستید که کدام پمپ یا لوازم جانبی را تهیه کنید، با یک متخصص مراقبت‌های بهداشتی که در زمینه شیردهی مهارت دارد مشورت کنید.

این ابزار چگونه کار می‌کنند؟

اگر احساس می‌کنید که این ابزار مفید به روش‌های پیچیده‌ای کار می‌کنند و دستگاه‌های پزشکی منحصربه فردی هستند، نگران نباشید. روش کار آنها بسیار آسان است و شما را متعجب می‌کند!

1. یک شیردوش از الگوی طبیعی شیردهی یک نوزاد شیرخوار تقلید می‌کند. شیرخواران فشار ثابتی به سینه وارد نمی‌کنند و یک نوزاد به طور متوسط حدود 50 تا 90 بار در دقیقه می‌مکد و پس از رها کردن سینه، سرعت خروج شیر کاهش می‌یابد. مدل برقی چرخه مکش و رهاسازی را با سرعت یک مکش در ثانیه ایجاد می‌کند تا با شروع به جریان افتادن شیر مادر، شیر تخلیه شود.
2. با آغاز فرآیند دوشیدن، شیر مادر در ظرف نگهداری جمع می‌شود. ظروف با نیروی جاذبه پر می‌شوند تا شیر آزاد شده به سمت پایین به داخل آنها چکه کند.
3. این دستگاه‌ها دارای فلنج‌هایی هستند که به آنها کاپ سینه نیز می‌گویند. آنها قطعات پلاستیکی قیفی شکلی هستند که روی نوک پستان و آرئول قرار می‌گیرند تا مهر و موم ایجاد کنند. نوک پستان به آرامی به داخل تونل فلنج کشیده می‌شود تا شیر آزاد گردد. باید مطمئن شوید که اندازه فلنج درستی را انتخاب کرده‌اید تا به راحتی شیر خود را بدوشید.

آیا استفاده از این محصول درد دارد؟

ممکن در حین استفاده از شیردوش درد داشته باشید، اما نباید اینگونه باشد. 10 تا 15 ثانیه اول ممکن است ناراحت کننده باشد، زیرا نوک سینه‌های شما شروع به کشیده شدن و شیر شما شروع به جاری شدن می‌کند، اما به طور کلی با گذشت زمان کوتاهی عادت می‌کنید و دیگر احساس بدی نخواهید داشت. اگر احساس درد یا کبودی دارید، اقدامات زیر را انجام دهید:

• اندازه فلنج خود را تغییر دهید. اگر فلنج شما خیلی بزرگ یا خیلی کوچک است، می‌تواند دو طرف نوک پستان شما را نیشگون بگیرد و آرئول را به داخل تونل بکشد.
• موقعیت سینه خود را تغییر دهید. اطمینان حاصل کنید که نوک پستان شما در مرکز فلنج قرار دارد. اگر به یک طرف باشد، ممکن است در تونل فلنج کشیده شود و گیر کند.
• سرعت مکش را تنظیم کنید. اگر قدرت یا سرعت مکش خیلی زیاد باشد، ممکن است باعث تحریک و ناراحتی شود.
• بیش از حد شیر خود را ندوشید. حدود 15 تا 30 دقیقه طول می‌کشد تا سینه‌ها خالی شوند. بیش از 30 دقیقه پمپ نکنید. اگر در جریان یافتن شیر خود مشکل دارید، سعی کنید قبل از پمپاژ از کمپرس گرم استفاده کنید یا سینه‌های خود را ماساژ دهید.

نحوه استفاده از شیردوش

اکنون که می‌دانید چگونه دستگاه خود را تنظیم کنید، بیایید در مورد نحوه استفاده از آن صحبت کنیم. فرآیند ساده است، اما به کمی تمرین نیاز دارد. برای کمک به پمپاژ صحیح سینه به دستورالعمل‌های زیر مراجعه کنید:

1. برای تازه کردن اطلاعات خود در مورد نحوه استفاده صحیح از Breast Pump و توجه به ویژگی‌های خاص آن، کتابچه راهنمای دستورالعمل را مطالعه کنید.
2. کاپ سینه را روی نوک پستان خود قرار دهید.
3. اگر دستگاه شما دستی است، مکانیزم را فشار دهید و اگر الکتریکی است، آن را روشن کنید.
4. آرام باشید. مکانی راحت برای پمپاژ کردن پیدا کنید که عاری از حواس‌پرتی باشد. اطمینان حاصل کنید که شانه‌های شما به عقب و بازوهای شما حمایت می‌شوند. قرار دادن کمپرس گرم روی سینه‌ها می‌تواند باعث شود که شیر شما راحت‌تر شروع به جریان کند. ماساژ سینه‌ها قبل و بعد از پمپاژ نیز می‌تواند کمک کننده باشد.
5. به برنامه پمپاژ سینه پایبند باشید. پمپاژ کردن در زمان مشخص هر روز می‌تواند به بدن کمک کند تا با افزایش تقاضا، شیر بیشتری تولید کند. همچنین، نگاه کردن به عکس کودک یا گوش دادن به آن‌ها می‌تواند به تحریک بیشتر شیر کمک نماید. اگر چند دقیقه طول کشید تا شیر شما شروع به جریان کند، نگران نباشید و صبوری کنید.

تمرین پمپاژ قبل از نیاز به شیر می‌تواند به بدن شما کمک کند تا به این فرآیند عادت کرده و با آن راحت‌تر باشد.

هر چند وقت یک بار باید قطعات پمپ خود را تمیز یا تعویض کنید؟

• تجهیزات خود را طبق دستور، در اسرع وقت بعد از هر بار استفاده تمیز کنید. تمام وسایل خود را با آب گرم و صابون بشویید و بگذارید کاملاً در هوا خشک شوند.
• فلنج‌ها، سوپاپ‌ها، غشاها، رابط‌ها، لوله‌ها و بطری‌های جمع آوری شیر همه باید بعد از هر بار استفاده تمیز شوند.
• اگر از سینک ظرفشویی استفاده می‌کنید، قطعات پمپ را در یک ظرف تمیز قرار دهید که فقط برای شستن وسایل تغذیه نوزاد استفاده می‌شود. قطعات را مستقیماً در سینک قرار ندهید، زیرا میکروب‌های موجود در سینک یا فاضلاب می‌توانند پمپ را آلوده کنند.
• سینک را با آب داغ پر کنید و صابون را به آن اضافه کنید.
• اقلام را طبق دستورالعمل سازنده کیت تمیز کنید. اگر از برس استفاده می‌کنید، از یک برس تمیز استفاده کنید که فقط برای وسایل تغذیه نوزاد استفاده می‌شود.
• اقلام را با نگه داشتن زیر آب جاری یا با غوطه ور کردن در آب شیرین در یک ظرف جداگانه که فقط برای تمیز کردن وسایل تغذیه نوزاد استفاده می‌شود، شستشو دهید.
• اجازه دهید تا قطعات کاملاً در هوا خشک شوند. قطعات این محصول و برس شستشوی بطری را روی یک حوله تمیز و استفاده نشده یا دستمال کاغذی در محلی که از آلودگی و گرد و غبار محافظت شده است، قرار دهید. از دستمال ظرفشویی برای مالش یا خشک کردن وسایل استفاده نکنید، زیرا این کار ممکن است باعث انتقال میکروب به وسایل شود.
• اگر قطعات جدا شده دستگاه را در ماشین ظرفشویی قرار می‌دهید، حتماً وسایل کوچک را در یک سبد یا کیسه مشبک قرار دهید تا در فیلتر ماشین ظرفشویی گیر نکنند. در صورت امکان، ماشین ظرفشویی را با استفاده از آب داغ و چرخه خشک کردن گرم (یا تنظیمات ضد عفونی) روشن کنید. این امر می‌تواند به کشتن میکروب‌های بیشتر کمک کند.
• قبل از برداشتن قطعات از ماشین ظرفشویی و نگهداری آنها، دست‌های خود را با آب و صابون بشویید. اگر اقلام کاملاً خشک نشده‌اند، قبل از نگهداری، اقلام را روی یک حوله تمیز و استفاده نشده یا دستمال کاغذی قرار دهید تا کاملاً در هوا خشک شوند. از دستمال ظرفشویی برای مالش یا خشک کردن وسایل استفاده نکنید، زیرا این کار ممکن است باعث انتقال میکروب به وسایل شود.

چه زمانی بعد از تولد نوزاد دوشیدن شیر را شروع کنم؟

پس از زایمان، می‌توانید بلافاصله (حدود 1 تا 6 ساعت پس از آن) دوشیدن سینه را برای تأمین شیر مورد نیاز نوزاد خود شروع کنید. اگر مشکلی در تغذیه نوزاد وجود ندارد، می‌توانید به آنها شیر بدهید و چند هفته صبر کرده و سپس پمپاژ را شروع کنید.

• هنگامی که آماده دوشیدن و ذخیره شیر مادر هستید، پمپاژ سینه را شروع کنید. سپس به خاطر داشته باشید که به برنامه پمپاژ خود پایبند باشید تا میزان شیر خود را ثابت نگه دارید.
• اگر به سر کار باز می‌گردید، سعی کنید چند هفته قبل از بازگشت استفاده از دستگاه را شروع کنید. انتظار کشیدن تا لحظه آخر ممکن است استرس زا و خسته کننده باشد.
• شیر خود را صبح‌ها بدوشید، آن موقع است که سینه‌ها تمایل دارند بیشترین شیر را از خود خارج کنند.
• 30 تا 60 دقیقه بعد از شیردهی یا یک ساعت قبل از شیردهی از دستگاه استفاده کنید. این امر باعث می‌شود شیر زیادی در شیردهی بعدی برای کودک شما باقی بماند.

آیا اجاره کردن یا استفاده از شیردوش اشتراکی امن است؟

اگر این ابزار برای چندین کاربر طراحی نشده باشند، اجاره یا اشتراک این دستگاه‌ها می‌تواند خطرناک باشد. مصرف کنندگان باید از خطرات کرایه یا به اشتراک گذاشتن یک شیردوش مادر که برای چندین کاربر طراحی نشده است- حتی با خانواده و دوستان- آگاه باشند. دستگاه آلوده می‌تواند باعث ایجاد عفونت در شما و کودکتان شود.

کلی کولدن، M.D.، M.P.H، متخصص زنان و زایمان می‌گوید: «حتی اگر یک دستگاه استفاده‌شده واقعاً تمیز به نظر برسد، ذرات بالقوه عفونی ممکن است در کاپ سینه و یا لوازم جانبی آن برای مدت طولانی زنده بمانند. »

• مدل های دستی فقط برای یک کاربر (یک بار مصرف) طراحی شده‌اند و به دلایل ایمنی هرگز نباید اجاره یا اشتراک گذاشته شوند.
• مدل های  برقی که برای افراد مجرد طراحی شده‌اند، هرگز نباید کرایه شوند.
• استفاده مشترک از Breast Pump ممکن است ضمانت سازنده را نقض کند، به این معنی که در صورت بروز مشکل در پمپ، ممکن است نتوانید از سازنده کمک بگیرید.
• FDA اصطلاح "درجه بیمارستان" را به رسمیت نمی‌شناسد، بنابراین این عبارت به معنای ایمن بودن پمپ نیست.

پمپ‌های چند کاربره به گونه‌ای طراحی شده‌اند که شیر مادر هرگز نمی‌تواند قسمت‌های مشترک دستگاه را لمس کند. تنها بخشی از پمپ سینه چند کاربره که می‌توانید با خیال راحت به اشتراک بگذارید، خود پمپ است.

 معرفی ۵ شیردوش مطمئن برای مادران

سخن پایانی

 انواع شیردوش دستی و برقی وجود دارند، اما همه آنها از سه قسمت اصلی کاپ سینه، پمپ و ظرف جمع‌آوری شیر تشکیل شده‌اند. شیردوش مادر با ایجاد مهر و موم در اطراف نوک سینه، شیر را با ایجاد مکش از سینه‌ها خارج می‌کند. انواع مختلفی از پمپ سینه وجود دارد که مادران می‌توانند با مراجعه به وبسایت طب تولید از بین آنها انتخاب کنند.